Home
Chatმჟავა-ტუტოვანი წონასწორობა
1. წყალბადის H+ იონების კონცენტრაცია სისხლში დამოკიდებულია ნახშირმჟავისა (pCO2) და ბიკარბონატის (HCO3) თანაფარდობაზე Henderson-Hasselbalch-ის ფორმულის თანახმად:
H+(მმოლ/ლ)=24xpCO2/HCO3
ანუ, H+ პირდაპირ პროპორციულია pCO2-ის და უკუპროპორციულია HCO3-ის, რაც განაპირობებს მჟავა-ტუტოვანი შეფარდების პირველად დარღვევებსა და ორგანიზმის კომპენსატორულ პასუხს.
2.pCO2 - ნახშირორჟანგის პარციალური წნევა ჰიპოთეტურ აირულ ფაზაში; გვიჩვენებს სისხლში ნახშირორჟანგის შემცველობას.
3.pO2 - ჟანგბადის პარციალური წნევა, სისხლში გაჯერებული ჟანგბადის შემადგენლობის ამსახველი მაჩვენებელი, ჟანგბადის აქტივობის საზომი.
4.SBE - ფუძეების დეფიციტი ან მეტობა ("+" დადებითი მნიშვნელობა - არაკარბონული მჟავების შეფარდებითი დეფიციტი, H+-ს კარგვა; "-" უარყოფითი - არაკარბონული მჟავების შეფარდებითი მეტობა, H+-ს მატება).
5.SBS - სტანდარტული ბიკარბონატი - HCO3-ის კონცენტრაცია სისხლის სინჯში, 37 გრადუსზე სტანდარტულ აიროვან ნარევთან გაწონასწორებული, როდესაც pCO2=100 მმ Hg.
6.cLactate - პლაზმაში ლაქტატის კონცენტრაცია.
პირველადი დარღვევები | კომპენსატორული პასუხი |
pCO2 მატება =რესპ. აციდოზი pCO2 კლება=რესპ. ალკალოზი HCO3 კლება=მეტაბ. აციდოზი HCO3 მატება=მეტაბ. ალკალოზი | HCO3 კლება=მეტ.ალკალოზი HCO3 მატება=მეტ.აციდოზი pCO2 კლება=რესპ.ალკალოზი pCO2 მატება=რესპ.აციდოზი |
კომპენსატორული რეაქციების მიზანია ფარდობის: pCO2/HCO3საწყისი მნიშვნელობის შენარჩუნება.
NB! ამასთანავე, კომპენსაცია არ ნიშნავს კორექციას.
კომპენსაციის გზები:
1. სასუნთქი სისტემა უზრუნველყოფს მეტაბოლური დარღვევების კომპენსაციას.
მეტაბოლური აციდოზი იწვევს ვენტილაციის სტიმულაციას =>მცირდება pCO2. წყალბადის იონების (H+) რაოდენობა უცვლელია, HCO3-ის დაბალი მაჩვენებლების ფონზე.
მეტაბოლური ალკალოზი კი იწვევს ვენტილაციის დათრგუნვას, მატულობს pCO2, რაც გამოიწვევს H+-ის ბალანსის შენარჩუნებას, HCO3-ის მაღალი მნიშვნელობის პირობებში.
2. თირკმლისმიერი კომპენსაცია ხორციელდება პროქსიმალურ მილაკებში HCO3-ის რეაბსორბციის ცვლილებებით. რესპირატორული აციდოზი იწვევს თირკმლებში HCO3-ის (ბიკარბონატების) რეაბსორბციის სტიმულაციას, ანუ,წონასწორობის შენარჩუნებას, pCO2-ს ფარდობითი ზრდის შედეგად.
მჟავა-ტუტოვანი წონასწორობის მნიშვნელობების ინტერპრეტაცია
ცვლილებები | ინტერპრეტაცია |
pHდაბალი+pCO2დაბალი ან N pHდაბალი+pCO2მაღალი pHმაღალი+ pCO2მაღალი ან N pHმაღალი+ pCO2დაბალი pHნორმა+ pCO2მაღალი pHნორმა+ pCO2დაბალი | მეტაბ.აციდოზი რესპირატ.აციდოზი მეტაბ.ალკალოზი რესპ.ალკალოზი რესპ.აციდოზი+მეტ.ალკალოზი რესპ.ალკალოზი+მეტ.აციდოზი |
არტერიული სისხლის აირების მნიშვნელობების ინტერპრეტაცია
მაჩვენებელი | დასკვნა |
PaCO2 მატება PaCO2 ნორმა PaCO2 კლება | ჰიპოვენტილაცია ნორმა ჰიპერვენტილაცია |
PaO2<100mmHg PaO2>100mmHg PaO2=N | შუნტი დიფუზური დარღვევები შევაფასოთ ფარდობა pH/HCO3: 1.HCO3შემცირებულია=> მეტაბოლური აციდოზი; 2.HCO3 ნორმა=> ჰიპერვენტილაცია. |
რესპირატორული აციდოზის დროს წარმოშობილი პრობლემები:
ლაქტატ-აციდოზი
რძის მჟავა არის გლუკოზის ანაერობული მეტაბოლიზმის ბოლო პროდუქტი. ლაქტატის ძირითადი მეტაბოლიზმი მიმდინარეობს ღვიძლში. N=2 მმოლ/ლ.
ლაქტატის მატება მიუთითებს: ჰიპოქსემიაზე, პოლიორგანულ დისფუნქციებზე, ანემიაზე, სეფსისზე, კარდიოგენულ შოკზე.
Home