ნატრიუმის ცვლა
ნატრიუმი არის სისხლძარღვოვანი სივრცის მთავარი კათიონი< რომლის 67% განიცდის აქტიურ ცვლას. ნატრიუმის როლი ორგანიზმში:
1.ოსმოსური წნევის შექმნით განსაზღვრავს პლაზმის ოსმოლარობას;
2.ორგანისმში აკავებს წყლის მასას;
3.ახდენს ანტიდიურეტული ჰორმონის სეკრეციის სტიმულაციას;
4.მონაწილეობს მემბრანული ბიოელექტრული პოტენციალის შექმნაში.
საკვებით მიღებული ნატრიუმი ძირითადად შეიწოვება წვრილ ნაწლავში, ხოლო ექსკრეცია ხორციელდება თირკმლებით< ნაწილობრივ ოფლით (5-40 მმოლ/ლ). თუ თირკმლებში ხდება ნატრიუმის 1%-ის გამოყოფა, 99% - ადსორბირდება.
ჰიპერნატრიემიები
1.ჰიპერნატრიემია დეჰიდრატაციით (Na>150მმოლ/ლ) - წყალი უჯრედშიდა სივრციდან გადადის უჯრედგარე სივრცეში, ამიტომ უჯრედგარე სივრცე ნორმაშია;
2.ჰიპერნატრიემია ნორმოჰიდრატაციით - ჰიპოთალამუსის დარღვევების შედეგად;
3.ჰიპერნატრიემია ჰიპერჰიდრატაციით - ხშირად მიზეზები იატროგენულია : NaCl-ის ხსნარის ჩქარი შეყვანა იწვევს ნატრიუმის მკვეთრ მატებას, უჯრედგარე წყლის ექსპანსიას და უჯრედშიდა სივრცის გაღარიბებას. ეს იწვევს სისტემურ ჰიპერტენზიას + ფილტვების შეშუპებას + ნევროლოგიურ დარღვევებს (ინტრაკრანიულ სისხლჩაქცევებს, კრუნჩხვებს, ნეირონების დაზიანებას).
ჰიპონატრიემიები
|
|
ჰიპონატრიემია |
|
|
ჰიპოტონიური Posm<280 |
|
იზოტონიური Posm=280-295 |
ჰიპერტონიული Posm>295 |
|
|
|
ჰიპერპროტეინემია ჰიპერლიპიდემია |
ჰიპერგლიკემია იატროგენული (მანიტოლი გლიცეროლი) |
|
ჰიპოვოლემიური |
|
ეუვოლემიური |
ჰიპერვოლემიური |
|
თირკმლების დანაკარგი: -ოსმოდიურეზი -თირკმელზედა ჯირკვლის უკმარისობა -მეტაბოლური ალკალოზი -ფსევდოჰიპო-ალდოსტერონიზმი |
კუჭ-ნაწლავის დანაკარგი; -ოფლდენა -პანკრეატიტი -დამწვრობები -ტრავმები -პერიტონიტი -ასციტი |
-ანტიდიურეტიული ჰორმონის მატებასისხლში -ტკივილი -იატროგენული -გლუკო-კორტიკოიდების დეფიციტი -ჰიპოთირეოიდიზმი -ინტოქსიკაცია წყლით (ინფუზიური თერაპია, გამწმენდი ოყნა) |
შეშუპებები: -გულის უკმარისობა -ღვიძლის ციროზი -ნეფროტული სინდრომი |
თირკმლის უკმარისობა (მწვავე, ქრონიკული) |
ნატრიუმი შარდში >20 მმოლ/ლ |
ნატრიუმი შარდში <20 მმოლ/ლ |
ნატრიუმიშარდში >20 მმოლ/ლ |
ნატრიუმი შარდში <20 მმოლ/ლ |
ნატრიუმი შარდში >20 მმოლ/ლ |
მკურნალობა: მარილოვანი ხსნარების შეყვანა |
მკურნალობა: მარილოვანი ხსნარების შეყვანა |
მკურნალობა: წყლის შეზღუდული შეყვანა |
მკურნალობა: სითხეების შეყვანა |
მკურნალობა: წყლის შეზღუდული შეყვანა |